Bitmemiş Reform: Bakanlıkların Teftiş Birimlerinde İç Denetim Etkisi

Unfinished Reform: Impact of Internal Audit Practices on Ministerial Inspection Units

Yazarlar

  • Can Umut Çiner Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi

Anahtar Kelimeler:

Teftiş, denetim, iç denetim, kamu yönetimi reformu, kamu mali yönetimi

Özet

Bu makale, Türkiye’de bakanlıkların teftiş ve iç denetim birimlerinin son yirmi üç yıllık dönüşümünü üç dönem halinde ele almaktadır. 2002-2011 yılları arasındaki birinci dönemde iktidar, teftiş kurullarını kaldırmak istemiş ve uluslararası standartlara dayalı bir iç denetim sistemi getirmiştir. 2011’den 2018 yılına kadar olan ikinci dönemde, “önce rehberlik yap sonra teftiş et” anlayışı bakanlıklara hakim olmuş, teftiş birimleri heterojen bir yapı sergilemiş ve iç denetime yakınsayarak sistemde tutunmuştur. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden günümüze kadar olan üçüncü dönemde ise daha homojen bir nitelik kazanan teftiş birimleri iç denetimden transfer ettiği rollerini/görevlerini artırmış görünmektedir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi sonrası dönemde de teftiş birimlerine ilişkin değişiklikler yapılmaya devam edilmektedir. Bütün bu sürecin sonucunda bitmemiş bir reformdan söz etmek mümkündür.

Referanslar

Akbulut, Örsan, H. Mimaroğlu Özgen, D. Fındık, Ö. Seymenoğlu, O. Almış, Türk Kamu Yönetiminde Teftiş ve İç Denetim, Ankara, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını No: 364, 2012.

Arcagök, M. Sait (Ed.), Ulusal ve Uluslararası Çalışmalar Işığında Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, 2004.

Bahçeci, Barış, Türkiye Devletinin Varoluş Döngüsünde Maliye Teftiş Kurulu 1879-2011, İmge Yayınları, 2025.

Bozkurt, Ömer, Turgay Ergun, Seriye Sezen (ed.), Kamu Yönetimi Sözlüğü, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını No: 283, 1998.

Bülbül, Mehmet, “Kamu Mali Yönetimi Reformunun Başarısı(zlığı) Üzerine Bir Değerlendirme”, Mali Kılavuz, 87, 2022, s.145-168.

Çiner, Can Umut, “Yeniden Kamu Yönetimi Temel Kanunu: Yerel Yönetimler Alanindaki Bilanço”, Memleket Siyaset Yönetim, 28, 2017, s.27-52.

Çiner, Can Umut, H. Tolga Bölükbaşı, Oral Karakaya, Türkiye’de Bireysel Kamu Politikası Kapasitesi: Mülki İdare Amirleri Örneği”, Amme İdaresi Dergisi, 57/2, 2024, s.1-28.

Dik, Esra, Türkiye'de Bakanlık Sisteminin Geleceği, İmge Yayınları, Ankara, 2017.

European Commission, Welcome to the World of PIFC, 2006, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/sites/2/2019/09/brochure_pifc_en.pdf. Erişim Tarihi: 27.04.2025

Güler, Birgül Ayman, “Kamu Yönetimi Temel Kanunu Üzerine”, Devlette Reform Yazıları, YAYED, Paragraf Yayınevi, 2005, s.75-127.

HMB, https://www.hmb.gov.tr/kamu-idareleri-ic-denetci-kadrolari, Erişim Tarihi: 27.05.2025

Karatepe, Kamil, “Bürokratik Dokunulmazlığın İnşası: Denetim Sisteminde “Reform” ve Teftiş Kurullarının Kaldırılması”, Mülkiye, Cilt: XXXIV, Sayı: 268, 2010, s.91-121.

Magdalijns, Christophe, “Le contrôle de l’action administrative, contribution à une typologie réorientée des contrôles”, Pyramides, 8 | 2004, s. 65-82.

Okur, Yaşar, “Türkiye’de Teftiş ve İç Denetim: Kavramlar, Beklentiler ve Hayatla Yüzleşme”, Maliye Dergisi, Sayı 158, Ocak-Haziran 2010, s.570-586.

Örnek, Acar, Kamu Yönetimi, İstanbul, Metinler Matbaacılık, 1998.

Şahan, Yusuf, Türk İdari Denetim Sisteminde Değişim, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2009.

TBMM, KYTK Genel Gerekçesi, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d22/c041/tbmm22041054ss0349.pdf. Erişim Tarihi: 19.05.2025.

TBMM, KYTK, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc088/kanuntbmmc088/kanuntbmmc08805227.pdf. Erişim Tarihi: 19.05.2025.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Yıllık Rapor 2002. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/6832b8f2-f5f1-45a3-b63c-097e9167f0d4/2002_Yillik_Rapor.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-6832b8f2-f5f1-45a3-b63c-097e9167f0d4-mh5zkN7, Erişim Tarihi: 7.6.2025

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Yıllık Rapor 2009. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/95d30d54-335f-4540-847d-9068a4322c69/09turkce.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-95d30d54-335f-4540-847d-9068a4322c69-m3fBcyR, Erişim Tarihi: 7.6.2025.

Tütüncü, Süleyman ve Adem Yaman “Klasik denetim modeli ile İç denetim modeli birbirine alternatif midir? Yoksa birbirlerini tamamlayan fonksiyonlar mıdır? Kamu Denetim Sisteminin Değerlendirilmesi”, Denetişim, 6, 2011, s.10-13.

Yücel, Bilal, “Amaç ve Unsurları Bakımından Maliye Teftiş Kurulu Uygulamalarında Klasik Anlamda Teftiş”, Maliye Dergisi, Sayı 157, Temmuz-Aralık 2009, s.47-64.

İndir

Yayınlanmış

07.08.2025 — 10.08.2025 tarihinde güncellendi

Nasıl Atıf Yapılır

Çiner, C. U. . (2025). Bitmemiş Reform: Bakanlıkların Teftiş Birimlerinde İç Denetim Etkisi: Unfinished Reform: Impact of Internal Audit Practices on Ministerial Inspection Units. KAMU Hukuk Ve Yönetim, 2(3), 1–18. Geliş tarihi gönderen https://khydergi.com/index.php/pub/article/view/26